Lao động thi kiểm tra tay nghề và đánh giá năng lực trước khi sang Hàn Quốc làm việc (Ảnh: Nguyễn Sơn).

Điều này dẫn đến tỷ lệ khiếu nại dân sự liên quan đến EPS đã tăng 63% trong năm 2022. Tính đến tháng 8/2023, hệ thống cũng ghi nhận mới 273 khiếu nại.

Trong đó, những khiếu nại dân sự thường liên quan đến việc thay đổi nơi làm việc, tái tuyển dụng hoặc gia hạn, các điều khoản đặc biệt để tái nhập cảnh,… của người lao động nước ngoài.

ACRC đề xuất cần xem xét nới lỏng các quy định về thay đổi nơi làm việc. Đơn cử, một công nhân Myanmar đã nộp đơn xin giấy phép thay đổi nơi làm việc cho người sử dụng lao động. Tuy nhiên, người chủ sử dụng lao động đã chậm nộp giấy phép lao động cho trung tâm việc làm một ngày kể từ ngày hết hạn.

Sau đó, trung tâm việc làm đã không cấp giấy phép lao động cho cá nhân trên với lý do không nộp hồ sơ đúng thời hạn. Điều này khiến nam công nhân bị mất cơ hội việc làm do không được Bộ Tư pháp cho phép thay đổi địa điểm làm việc.

Về trường hợp này, ACRC nhận định, lỗi nằm ở người sử dụng lao động, bởi người lao động không thể chủ động nộp đơn đúng hạn.

Vì thế, đơn vị đề xuất cần cải tiến phương thức áp dụng các yêu cầu, tiêu chí chuyển đổi việc làm phù hợp với tiêu chuẩn có thể áp dụng rộng rãi hoặc thay đổi nơi làm việc với các lý do phù hợp với chuẩn mực xã hội; bổ sung những điều kiện bảo vệ quyền của người lao động nước ngoài trong các trường hợp doanh nghiệp bị đình chỉ hoạt động hoặc đóng cửa.

Ủy ban cũng khuyến nghị tiến hành rà soát các điều kiện để gia hạn cho lao động nước ngoài, loại bỏ các quy định hạn chế, cản trở người lao động chuyển việc và bị phụ thuộc vào chủ sử dụng lao động khi muốn gia hạn hợp đồng; đơn giản hóa công tác xét duyệt và hoàn thành các quy định tái nhập cảnh cũng.

Đến nay, Bộ Việc làm và Lao động cho biết đang rà soát và lên kế hoạch hoàn thành cải tiến hệ thống cấp phép lao động.