Một khu dân cư bị ảnh hưởng bởi mưa lũ tại tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc hồi tháng 8/2023 (Ảnh: Reuters).

Các tác giả của nghiên cứu, được đăng tải trên tạp chí Khoa học ngày 19/4, nhận thấy 45% đất đô thị của Trung Quốc đang sụt lún hơn 3mm mỗi năm, trong đó 16% ở mức sụt lún hơn 10mm. Nguyên nhân của sự sụt lún này được xác định là do mực nước ngầm giảm và sức nặng của môi trường xây dựng. 

Với dân số đô thị của Trung Quốc đã vượt 900 triệu người, "ngay cả một phần nhỏ đất sụt lún tại Trung Quốc cũng có thể trở thành một mối đe dọa đáng kể với cuộc sống đô thị", nhóm nghiên cứu do Ao Zurui thuộc Đại học Sư phạm Nam Trung Quốc dẫn đầu cho biết.

Sự sụt lún đã khiến Trung Quốc thiệt hại hơn 7,5 tỷ nhân dân tệ (1,04 tỷ USD) hàng năm. Trong thế kỷ tới, gần 1/4 đất ven biển có thể thấp hơn mực nước biển, khiến hàng trăm triệu người có nguy cơ phải đối diện ngập lụt.

Robert Nicholls tại Trung tâm Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu Tyndall tại Đại học East Anglia (Anh) cho biết: "Đây là một vấn đề quốc gia đối với Trung Quốc chứ không phải là vấn đề chỉ ở một hoặc hai địa điểm. Và đó là cũng chính là một mô hình thu nhỏ của những gì đang xảy ra trên khắp thế giới".

Thành phố Thiên Tân, nơi sinh sống của 15 triệu người, được xác định là một trong những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Năm ngoái, 3.000 cư dân đã phải sơ tán sau một thảm họa địa chấn bất ngờ. Các nhà điều tra cho rằng nguyên nhân sự việc là do cạn kiệt nguồn nước và việc xây dựng các giếng địa nhiệt.

Nhiều huyện từng khai thác than cũng chịu hậu quả của việc khai thác quá mức. Chính quyền buộc phải thường xuyên bơm bê tông vào các hầm đổ nát để gia cố đất. 

Vấn đề không chỉ xảy ra ở mỗi Trung Quốc. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 2 cho biết khoảng 6,3 triệu km2 đất trên toàn cầu đang gặp nguy cơ sụt lún. Quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất là Indonesia, với phần lớn thủ đô Jakarta hiện thấp hơn mực nước biển.

Ông Nicholls cho biết các thành phố có thể học được bài học từ Tokyo, nơi từng bị sụt lún khoảng 5m cho đến khi chính quyền cấm khai thác nước ngầm vào những năm 1970.

Ông nói thêm: "Việc giảm thiểu sụt lún cần được xem xét rất nghiêm túc, nhưng không thể dừng tất cả ở đó mà nên tìm cách thích ứng và xây dựng đê điều".

Theo một nghiên cứu năm 2022 của Singapore, trong số 44 thành phố lớn ven biển gặp phải vấn đề này, có 30 thành phố ở châu Á.

Matt Wei, chuyên gia địa vật lý tại Đại học Rhode Island, cho biết: "Đó là vấn đề do đô thị hóa và tăng trưởng dân số - mật độ dân số lớn hơn, khai thác nhiều nước hơn và sụt lún nhiều hơn".

Thu Lê

Theo Reuters